güncel

Kütahya Dumlupınar Üniversitesinde bugün başlayan uzaktan eğitim sisteminde ilk dersi Koronavirüsler konusunu işleyen Rektörümüz Prof. Dr. Kâzım Uysal verdi.

Kütahya Dumlupınar Üniversitesinde bugün başlayan Uzaktan Eğitim Sistemi'nde ilk dersi Rektörümüz Prof. Dr. Kâzım Uysal verdi.

DPÜ TV stüdyolarında yapılan çekimlerde dersinin konusunu Korona virüsler olarak seçen Prof. Dr. Kâzım Uysal, hem genel olarak korona virüsü hem de bu türün dünyaya yayılan son salgını başlatan türü olan Covid-19 hakkında öğrencilerimize bilgiler verdi.

Prof. Dr. Kâzım Uysal'ın Korona virüs konulu dersinde şu anlatımlarda bulundu:

Merhaba sevgili gençler,

Ülkemiz ve tüm dünya alışık olmadığımız çok ciddi günlerden geçiyor. Çin'in Vuhan kentinde 2019 yılının Aralık ayında ortaya çıkan yeni korona virüs, tüm dünyaya yayılmış ve bazı ülkelerde çok ciddi ölümlere neden olmuş ve olmaktadır. Yeni korona virüs kaynaklı hastalığa Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Şubat'ta Covid-19 adını vermiştir. Yeni tip korona virüs ciddi solunum yolu enfeksiyonuna neden olmaktadır. Bu virüs bazı hayvanlarda bulunmakta ve bu hayvanlardan da insanlara geçmektedir. Henüz insanlara nasıl bulaştığı tam olarak bilinmese de Çin’in Vuhan Kentinde bulunan vahşi hayvan pazarından geçtiği görüşü ağırlık kazanmaktadır. Bazı çevreler ise ‘biyopolitik savaş’ veya ‘biyolojik savaş’ malzemesi olarak insanlar tarafından üretildiğine inanmaktadırlar. Ancak şimdiye kadar bu görüşü destekleyen herhangi bir veri mevcut değildir. Yeni korona virüs, insandan insana kolay ve hızlı yayıldığından Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Pandemi; dünyada çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel bir addır. Veba, Kolera, Tifo ve Domuz gribi de daha önce görülmüş pandemilerdendir.

Sevgili öğrenciler,

Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ve Sağlık Bakanımızın olağanüstü gayretleriyle Covid-19 pandemisine karşı alınan tedbirler her türlü takdire ve tebrike şayandır. Tüm dünyada hızla yayılış gösteren yeni Korona virüs pandemisine karşı bilim insanlarının ve idarecilerimizin tavsiye ettiği tedbirlere azami derecede uyacağınızdan şüphem yoktur. İsterseniz korona virüsle ilgili bazı biyolojik özellikleri inceleyelim. Bu sayede eminim nasıl tedbir almamız gerektiğini de daha iyi anlamış olacağız.

Değerli gençler,

Bilindiği gibi tüm canlıların en temel ortak özellikleri şunlardır: Üreme, büyüme, hareket etme, ihtiyacı olan molekülleri sentezleme, beslenme, enerji üretme ve harcama. İşte korona virüsler diğer tüm virüsler gibi bu saydığımız canlılık özelliklerinden hiçbirini kendi başlarına gerçekleştiremeyen yaratıklardır. Bir hücreden ve bakteriden çok daha küçüktürler ve aslında canlı değildirler. Ancak bir canlıda yani hücrede canlılık özelliği kazanan garip yaratıklardır. Virüsler canlı harici canlılık özelliği bile gösteremezken canlıya (hücreye) girince genelde diğer tüm canlılardan daha fazla ürerler. Şimdi biraz önce saydığımız canlılık özelliklerini tek tek inceleyelim ve korona virüs salgınında suçlunun kim olduğuna ve ne yapılması gerektiğine birlikte karar verelim. Evde kalmanın, sosyal izolasyonun ve hijyen kurallarının ne kadar önemli olduğunu daha iyi anlayalım.    

1. Korona virüsler canlı harici üreyemezler ve çoğalamazlar. Ancak bir hücre içinde üreyebilirler ve çoğalabilirler. Virüs taşıyan bir insan, aslında virüsün milyonlarca, hatta milyarlarca üremesine vesile oluyor. Korona virüs insan sayemizde bu kadar yayıldı ve çoğaldı. O halde Korona virüsten korunmanın yolu, onu vücudumuza almamak ve kendi başına bırakmaktır. O zaman üreyemez ve ölürler. Dışarıda üreme özelliği bile olmayan hastalık yapan böyle bir yaratığı kendi vücudumuza ve hücrelerimize alıp üretmeyelim. Mümkün olduğunca evimizden çıkmayıp, evde kalalım.

2. Korona virüsler kendi başlarına büyüyemezler. Yani canlı harici yüzeylerde belli zaman sonra ölürler. Ancak bir canlının hücresine girince büyüyüp gelişebilirler. O halde virüsleri büyütmemenin yolu; virüsten veya virüs ile enfekte olmuş bir kişiden uzak durmaktır. Bunun da en kolay yolu evde kalmak, evden mümkün olduğunca çıkmamaktır.

3. Korona virüsler kendi başlarına hareket edemezler. O halde tüm dünyaya bu kadar kısa zamanda nasıl yayıldılar? Elbette insanlar vasıtası ile tüm dünyaya yayıldılar. Bundan dolayı Korona virüslerin tüm dünyaya yayılmasından ve bunca insanın ölmesinden elbette insan sorumludur. O halde evde kalmaya azami gayret etmeliyiz. Hareket edemeyen bir mahlûka hareket özelliği kazandırmamalıyız.

4. Korona virüsler ihtiyacı olan molekülleri kendi başına sentezleyemezler. Onun için canlı harici yaşayamazlar. Ancak bir canlı vücudunda ihtiyacı olan moleküller sentezlenebilir. O halde böylesine ölümcül bir virüsü vücudumuza alıp ihtiyacı olan moleküllerin sentezlenmesine müsaade etmeyelim. Evde kalalım, sosyal izolasyon kurallarına dikkat edelim.

5. Virüsler canlı harici beslenemezler. Bir canlı hücresine girerlerse beslenebilirler ve hayatta kalabilirler. O halde Korona virüslerin bize bulaşmasına, bizim vücudumuzda beslenmesine ve hayatta kalmalarına müsaade etmeyelim. Bundan dolayı da bir süre evde kalalım.

6. Virüslerin hayatta kalmaları için enerjiye ihtiyaçları vardır. İhtiyaçları olan enerjiyi de girdiği canlı hücre vasıtası ile elde ederler. Canlı harici enerji üretemez ve ölürler. O halde virüsleri vücudumuza alıp onların bizim enerjimizi kullanarak hayatta kalmalarına müsaade etmeyelim. Evde kalarak hem sağlıklı kalalım, hem de virüslerin ölmesine vesile olalım.

Değerli gençler,

Korona virüsler 80-160 nanometre (nm) arasındadırlar. Bir nm, metrenin milyarda biri (1/1000 000 000) olduğu göz önüne alınırsa korona virüslerin ne kadar küçük oldukları anlaşılır. İşte bu kadar küçük bir yaratığın tüm dünyaya ne kadar korku saldığını ve dünyayı ne hale getirdiğini görüyorsunuz. Tüm insanları eve hapsedecek kadar bir korkuyu başka hangi yaratık verebilir? Dünya ekonomisine böylesine bir zararı hangi savaş veya olay verebilir? Evet, Korona virüsler çok küçüktürler, gözle görülmezler. Belki de görmediğimiz için hafife alıyor ve rahat oluyoruz. Mikroskop ile bakarsak Korona virüsleri görebilir, yaptığı yıkıma bakarsak önemini anlayabiliriz. Virüsleri görmüyorum diye inanmayanlardan ve bunca ölümlere rağmen önem vermeyenlerden uzak duralım, evde kalalım.

Kıymetli gençler,

Yeni Korona virüsler laboratuvarda üretilmiş olabilir mi? Evet olabilir. Lakin virüsü laboratuvarda üretmek demek canlının yapısındaki elementleri kullanarak yoktan virüs üretmek demek değildir. Virüsü laboratuvarda üretmek demek; zaten var olan bir virüsün yapısını değiştirmek, yani genetik yazılımını değiştirmek demektir. Yoksa insanlar var olan elementleri kullanarak ne virüsleri ne de herhangi bir canlıyı yapabilirler. İnsan var olan elementleri kullanarak bir virüsü yoktan yapamayacağı gibi, bir virüs topraktaki var olan elementlerden de tesadüfen meydana gelemez. Biyolojinin en temel kurallarından birisi şudur: Canlı, canlıdan meydana gelir, cansızlardan kendi başına canlı olamaz.

Aziz gençler,

Bir virüs mutasyona uğrayınca ne kadar değişir? Bir virüs mutasyona uğrayınca farklı bir virüs olur. Genetik yapısı ve enfeksiyon özelliği değişir. Ancak bu değişimden virüs harici başka bir canlı olamaz. Mutasyona uğrayan bir virüs yine virüs âlemi içinde kalır. Yani mutasyona uğrayan bir virüsten hiçbir zaman bir bakteri veya başka bir canlı meydana gelemez. Bu tür bir değişimin doğada örneğine rastlanmadığı gibi, bilim de böylesine bir başkalaşımın varlığına şahit olmamıştır. Kısaca virüsler mutasyona uğrayarak canlılık özelliği kazanmazlar, kazanamazlar. Her mutasyona uğrayan yeni virüs, ataları gibi ancak bir canlı hücrede canlılık özelliği gösterebilir.

Değerli arkadaşlar,

Yeni Korona virüs neden herkesi hasta etmiyor? Neden herkesi öldürmüyor? Arkadaşlar, bir insanın hasta olması üç tane faktöre bağlıdır: Birincisi, hastalık yapan etkendir (Mesela yeni Korona virüs). İkincisi, insanın savunma sisteminin etkinliğidir. Her insanın savunma gücü farklı olduğundan Covid-19’a yakalanma, hastalığın seyri ve ölüm durumu da insandan insana değişiyor. Yaşlı insanların savunma sistemleri genelde gençlere göre daha zayıf olduğundan Covid-19, genelde yaşlılarda öldürücü oluyor. Bir insanın hasta olmasına sebep olan üçüncü faktör ise strestir. Canlının hasta olmasında stres, karesi ile orantılı olarak etkilidir. Yani bir insanın hasta olmasında stres, en önemli faktördür. Canlılarda hastalıklar önemli bir stres faktörüdür. Bundan dolayı hem yaşlı hem de başka hastalıkları olan insanların, Covid-19’a yakalanma ve ölme oranları da artmaktadır. İşte Covid-19 pandemisinde genelde yaşlıların ölmesi bundan dolayıdır. Yani yaşlı insanların hem savunma sistemlerinin zayıflığı, hem de başka hastalıklarının olması Covid-19’a yakalanma ve ölüm oranlarını arttırmaktadır.
 
Sevgili gençler,

Siz hasta olmayabilirsiniz, yeni Korona virüsü taşıdığınızın farkında da olmayabilirsiniz. Ancak evinizde anneniz, babanız veya diğer büyükler varsa onların hatırı için dikkatli olmalısınız. Belki de onların Covid-19 hastası olmasına, hatta ölümlerine de sebep olabilirsiniz. Kim annesinin veya babasının, dedesinin veya ninesinin ölümüne sebep olmak ister? Elbette hiçbiriniz istemezsiniz. O halde dikkatli olalım! Bizi hasta etmese de vücudumuzda taşıdığımız ve evimize getirdiğimiz Korona virüsler o çok sevdiğimiz büyüklerimizi enfekte edebilir ve belki de ölümlerine sebep olabilir. Aman dikkat!

Değerli gençler,

Covid-19 hastalığının tedavisi var mıdır? Covid-19 hastalığını tam tedavi eden bir ilaç şimdilik maalesef yoktur. Şu ana kadar yeni Korona virüs için geliştirilen bir aşı da yoktur. En iyi tedavi yöntemi virüsü vücudumuza almamaktır. Bunun için de hijyen ve sosyal izolasyon kurallarına azami dikkat etmeliyiz. Yani bir süre evde kalmalıyız.

Sevgili gençler,

Şu iki husustan kaçınmamız gerektiğine inanıyorum. Birinci husus: Panik ve korkuya kapılmayalım, ümitsizliğe düşmeyelim. Sadece tedbirlere riayet edelim. Sizler gerekli tedbirlere riayet etmekle aslında “Ey Rabbimiz! Bizi ve milletimizi bu bela ve musibetten koru” demiş oluyorsunuz. Tedbire riayet etmemekle de aslında bela ve musibeti talep etmiş oluyorsunuz. İkinci önemli husus ise: Aşırı vurdumduymazlık göstermeyelim, duyarlı olalım. Bir başkasına virüs bulaştırmanın kul hakkı olduğunu unutmayalım. Bilmeden belki de binlerce insanın hasta olmasına, hatta ölmesine vesile olabiliriz. Bu ise önemli bir vebal ve günahtır. Bu büyük vebal ve günahtan ise ancak tedbirlere riayet ederek sakınabiliriz. Geçici bir süre evde kalmanın virüsten korunmak için en iyi yöntem olduğunu unutmayalım.

Sevgili gençler,

Sizlerin evde kalması, ülkemizin korona virüs pandemisini daha kolay atlatmasına vesile olacaktır. Sizler evde kalsın diye, biz de uzaktan eğitim ile ilgili tüm tedbirleri aldık. Gezip, tatil yapasınız diye değil! Biliyorum siz gençler için bu çok zor. Ancak buna mecburuz. Siz yeter ki evde kalın. Evinizde üniversitemizin ana sayfasından derslerinizi takip edin. Bol bol okuyun. İnşallah bu bela ve musibeti hep birlikte atlatır, Kütahya sokaklarında, Üniversite kampüsümüzde buluşur; dersliklerimizde, laboratuvarlarımızda, atölyelerimizde göz göze gelerek sorular sorarak dersler yapar ve açıklarımızı telafi ederiz. Hepinize en kalbi duygularımla selam eder, devletimize ve milletimize tedbirlere riayet ederek katkı sağlamanızı istirham ederim.

Sevgili öğrencilerim,
Evde kalın, sağlıklı kalın!

Prof. Dr. Kâzım Uysal
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Rektörü